Próchnica jest jedną z najczęstszych chorób zakaźnych jamy ustnej i dotyka ludzi w każdym wieku. Jest to proces destrukcyjny, który zaczyna się od demineralizacji zewnętrznej warstwy zębów – szkliwa, prowadzący ostatecznie do powstania ubytku. Próchnica może być bezobjawowa tylko na początkowym etapie; w miarę postępu choroby pojawia się ból i dyskomfort, co jest sygnałem do wizyty u stomatologa. Świeża plomba lub w skrajnych przypadkach endodoncja, potocznie zwana leczeniem kanałowym, to wybrany sposób leczenia. Jednak przed przystąpieniem do właściwej terapii, konieczna jest dokładna diagnostyka oraz stworzenie planu leczenia, który uwzględnia zarówno potrzeby pacjenta, jak i stan jego zdrowia ogólnego i stomatologicznego.
Diagnostyka i planowanie leczenia
Pierwszym krokiem w leczeniu próchnicy jest zdiagnozowanie problemu. W tym celu stomatolog przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, pyta o dolegliwości bólowe, a także o dietę i higienę jamy ustnej, co może przyczyniać się do rozwoju próchnicy. Kolejnym etapem jest badanie kliniczne, które obejmuje oględziny zębów, wykorzystanie lusterka stomatologicznego i sondy. Bardzo pomocne jest także zrobienie zdjęć rentgenowskich, które pozwalają na precyzyjną ocenę stanu zębów oraz identyfikację ubytków niewidocznych dla oka, takich jak próchnica międzyzębowa. Następnie, na podstawie zebranych informacji, stomatolog układa plan leczenia. Obejmuje on zazwyczaj kolejność wykonywanych zabiegów, potrzebne leczenie wspomagające, takie jak fluoryzacja czy instruktaż higieny jamy ustnej, a w niektórych przypadkach także możliwości odbudowy zniszczonych zębów. Ważne jest, aby pacjent był świadomy wszystkich etapów terapii oraz potencjalnych konsekwencji związanych z brakiem leczenia.
Leczenie próchnicy
Leczenie ubytków próchnicowych rozpoczyna się zazwyczaj od usunięcia zainfekowanego tkanek zęba, czyli wierceń, w celu oczyszczenia i przygotowania do wypełnienia. Następnie stomatolog usuwa chorą część zęba przy pomocy wiertła lub zaawansowanych technik, jak laser dentystyczny. Gdy ubytek zostanie oczyszczony, należy go zabezpieczyć za pomocą materiału wypełniającego, który przywraca pierwotny kształt i funkcję zęba. Do najpowszechniejszych materiałów należą amalgamat, kompozyty, ceramika oraz złoto. Wybór materiału zależy od wielu czynników, jak lokalizacja i wielkość ubytku, preferencje estetyczne pacjenta, a także od czynników ekonomicznych. W przypadku głębokich próchnic, gdzie proces chorobowy dotknął miazgi zęba, konieczne może być leczenie kanałowe. Takie leczenie wymaga usunięcia zainfekowanej miazgi, dokładnego oczyszczenia kanałów korzeniowych i wypełnienia ich biokompatybilnym materiałem. Pozwala to na zachowanie zęba, który w innym przypadku musiałby być usunięty.
Profilaktyka i edukacja jako klucz do zdrowych zębów
Po leczeniu próchnicy niezwykle ważna jest profilaktyka mająca na celu zapobieganie powstawaniu nowych ubytków. Stomatolog powinien edukować pacjenta na temat odpowiedniej diety, bogatej w składniki mineralne i witaminy, a ubogiej w cukry proste, co bezpośrednio wpływa na zmniejszenie ryzyka próchnicy. Kluczowe jest również dokładne instruowanie o prawidłowych technikach szczotkowania zębów oraz o konieczności stosowania nici dentystycznych. Regularne wizyty kontrolne u dentysty, co najmniej raz w roku, pozwalają na wczesne wykrycie próchnicy i podjęcie szybkich działań leczniczych. Profilaktyczne zabiegi, jak lakowanie bruzd czy fluoryzacja, znacznie zmniejszają ryzyko rozwoju próchnicy, wspomagają remineralizację szkliwa i utrzymanie zdrowia jamy ustnej.
